Massachusetts, Harvard Ormanı’nın toprağında “şaşırtıcı” ve “beklenmedik” olarak tanımlanan dev virüs gibisi parçacıklar dizisi bulundu. Bu parçacıklar yalnızca olağandışı derecede büyük olmakla kalmıyor, tıpkı vakitte dev virüsler ve viral çeşitlilik hakkında bildiğimiz her şeyi sorgulatan, “daha evvel hayal bile edilemeyen” yapılarıyla epeyce garip varlıklar olarak dikkat çekiyor.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş olan bir ön baskının müellifleri, bulguları hakkında yaptıkları açıklamada “Harvard Ormanı’nda bulunan viral morfotiplerin bolluğu, virosfere ve onun yapısal heterojenliğine ait mevcut anlayışımızı sorgulatıyor” diye yazıyor ve devam ediyor: “Toprak virüslerinin karmaşık dünyasına açılan bu büyüleyici pencere, dev virüslerin yüksek genetik çeşitliliğinin, kökenleri ve fonksiyonları üzerinde çalışılmaya devam eden çeşitli ve daha evvel hayal bile edilemeyen parçacık yapılarıyla eşleştiği konusunda çok az kuşku bırakıyor.”
Garip virüs parçacıkları, kimileri daha evvel hiç görülmemiş ve virüslerin konakçılarıyla etkileşime girmesi için yeni yollar önerebilen, birebir derecede tuhaf uzantılara ve iç yapılara sahip. Bunlara “kaplumbağa”, “saç kesimi” ve “Noel yıldızı” virüsleri üzere tuhaf isimler kazandıran boru halindeki çıkıntılar, lifler, iç kanallar, çift kapsitler (bir virüsün protein kabuğu) ve kuyruklar bulunuyor.
Virüs gibisi parçacıklar, virüslerden türer ve genetik malzemeden mahrum olmalarına ve bir konakçı hücreyi enfekte etme kapasitelerine sahip olmamalarına karşın, virüslere çok benzerler. Lakin, ön baskıdaki araştırmanın muharrirleri, buldukları modifiye kapsidlere sahip büyük ikosahedral (20 kenarlı) parçacıkların inançla “virüs parçacıkları” olarak isimlendirilebileceğini savunuyorlar.
Ekip, transmisyon elektron mikroskobu kullanarak, toprak örneklerinin “0,2 µm ile 1,2 µm boyut fraksiyonunda beklenmedik çeşitlilikte toprak [virüs gibisi parçacıklar]” ile dolu olduğunu buldu. Karşılaştırma için belirtmek gerekirse, 2014’te Sibirya’daki permafrost’tan dirilen şimdiye kadar keşfedilen en büyük virüs 1,5 µm genişliğindeydi ve boyutları küçük bir bakteriyle karşılaştırılabiliyordu.
Ekip, “Şaşırtıcı bir halde, birkaç yüz gram orman toprağının, şimdiye kadar izole edilmiş tüm dev virüslerin toplamından daha fazla kapsid morfotipi içerdiğini bulduk” diye yazıyor ve devam ediyor: “Bu müşahede, bu toprak örneklerinde bulunan viral çeşitliliğin sırf çok küçük bir kısmını görüntülediğimiz düşünüldüğünde daha da şaşırtan oluyor.”
Bulgular, dev virüslerin garip ve kusursuz dünyası hakkında hala bilmediğimiz çok şey olduğunu vurguluyor ve araştırmacılar, yeni incelemeleri başlatabileceğini umuyor. Bilhassa, bu harikulâde çeşitliliğin yalnızca toprak ekosistemlerinin bir özelliği olup olmadığını yahut su ortamlarının tıpkı vakitte bol ölçüde büyük virüs partiküllerine mesken sahipliği yapıp yapmadığını araştırmakla ilgileniyorlar.
Ön baskı araştırması bioRxiv’de yer alıyor.
