İnsanlığı tehdit eden büyüklükte bir asteroitten bahsedildiğinde, birçok kişinin aklına Dünya’daki çeşitlerin birçoklarıyla birlikte kuş olmayan dinozorları da yok eden büyüklükteki asteroide benzeyen bir cisim gelir. Don’t Look Up ve Deep Impact üzere sinemalarda, bu çeşit olaylar gerçek hayatta olduğundan çok daha yaygındır. Aslında Dünya, son birkaç yüz milyon yılda bu olaylardan sadece bir tanesi ile karşılaştı.
Bu cins bir olayı önlemeyi sorumluluk edinen bilim insanları, insanlığı bir anda sona erdirmeyecek, fakat besin üretimini yıllarca engelleyebilecek ve milyarlarca insanın vefatına yol açabilecek daha küçük olaylar hakkında çok daha fazla kaygılı olduklarını söylüyorlar. Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Dr. James Garvin‘in geçtiğimiz hafta Teksas’ta düzenlenen Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı’nda gündeme getirdiği bu çeşit olaylar tasa verici derecede sık olabilir.
Mars’tan daha yakında bir yörüngeye sahip olan asteroitlerin çok azı dinozorları öldüren boyutta ve o kadar büyük kuyruklu yıldızlar nadiren Güneş’in bu kadar yakınından geçerler. Ancak yaklaşık 1 kilometre çapındaki uzay cisimleri çok daha yaygındır. Bunlardan birinin gezegenimize çarpması lokal bir felakete sebep olsa da, global tesirleri çoklukla daha kısa olacaktır. Lakin, şimdi Dünya’nın üretim kapasitesinin hudutlarını zorlayan, bir uygarlık sırasında Dünya’ya çarpan bir meteor görmedik.
Böyle bir cisim karaya çarparsa en azından 25-35 kilometre genişliğinde bir krater bırakmalıdır. Bunun ne sıklıkta olduğunu kestirim etmek için gezegen bilimcileri üç prosedür kullandılar. Dünya ile kesişen yörüngelere sahip bilinen objelerin sayısına baktılar, Dünya’da yakın vakitte uygun boyutta oluşan kraterleri saydılar ve benzeri bir Ay krateri sayımı gerçekleştirdiler.
Aşınma yahut engelleyici orman yahut okyanus olmadığı için Ay dataları çok daha emniyetli olarak kabul edilir. Neyse ki üç hesaplamanın da uyumlu olması, bir milyon yıl boyunca yaklaşık 1,5 çarpışma ile rahatlatıcı sayılabilecek bir bilgi sunuyor. Ama birkaç yüz milyon yılda teğe nazaran çok daha korkutucu olduğu kesin.
Garvin’in incelediği mevcut kraterlerin en eskisinin 1,05 milyon yaşında olduğu kestirim ediliyor. Ve bunlar yalnızca bulabildiğimiz kraterler. Muhtemelen karadaki her biri için okyanusta üç tane vardır ve Antarktika’nın altında bir krater varsa, onu da bulamamış olabiliriz. Yerleşim olan kıtalarda bile kimileri fark edilmeyebilir. Garvin’in incelediği dörtlüden biri olan Pantasma’nın Orta Amerika yağmur ormanlarının altında gizlendiği lakin 2019’da tespit edildi.
Ancak Garvin kimi ikaz noktaları olduğunu ve kraterleri incelemek için bölgeye gitmediğini belirtiyor. Ayrıyeten, bu çalışma bir uzmanlar konferansında sunulmuş olsa da şimdi hakemli bir mecmuada yayınlanmadı.
