2016’da yapılan bir çalışma, bu eserlerin imal evresinde zaman vakit insan saçı ve domuz kıllarının kullanılabileceğini öne sürdü ve bu türlü bir bilgiyle karşı karşıya kalan beşerler, çeşitli mecralarda bu mevzuyu viral hale getirerek, hamur bazlı eser tüketimini sonlandırdıklarını söz etti.
Bu iddiaların aslı astarı nedir ve şayet durum nitekim böyleyse üreticiler neden buna gereksinim duyuyor?
İnsan saçlarının ya da hayvan kıllarının yiyeceklere dahil olup olmadığını tespit edebilmek için, öncelikle bir cins aminoasitin varlığından kelam etmemiz gerekiyor.
Sistein (Cys, C), proteinleri oluşturan 20 aminoasitten biridir ve içeriğinde kükürt bulunduran organik bir bileşiktir. Öbür aminoasitlerde de olduğu üzere Sistein’de hem L- hem de D- isimli, özdeş oranlarda bileşmiş özdeş elementlerden oluşan bir çeşit unsurlar bulunur. Bizim odak noktamız ise L-Sistein.
Bu aminoasit, ekseriyetle proteinlerde bulunur ve fırın eserlerinde tabiri caizse durdurucu casus olarak kullanılır.
E910, E920 ve E921 ile numaralandırılan L-Sistein; un hamurunun karışım vaktini en aza indirgemek, pizza ve ekmek üzere çeşitli hamur katmanlarının yayıldıktan sonra kendisini çekmesini engellemek ve hamurun formunun koruma edilmesini sağlamak için kullanılır.
Kısaca bu unsur, çeşitli pastacılık süreçlerinde hamurun hareketlenmesine katkı sağlar ve eserlerin pişirme mühletini en aza çeker. Bu da eserlerin raf ömrünü uzatarak, işlenmesini hızlandırır.
Buraya kadar her şey makul. Fakat şaşırtan bir gerçek var ki bu unsur, insan saçında ve domuz kılında da bulunuyor.
L-Sistein elbette laboratuvarlarda üretilip sentezleniyor lakin bu kimi vakit maliyetli olabiliyor ve üreticiler, bu unsura erişim noktasında daha ucuz ve doğal maliyet isteğinde oluyor.
Bu noktada akla gelen birinci soru, “Tükettiğimiz hamur bazlı eserlerde yoksa saçlarımız ya da tüketmeyi pek tercih etmediğimiz domuz kılları mı var?” oluyor.
Ayrıca kimi raporlara nazaran L-Sistein yapmak için kullanılan saçların birçok, berberlerden ve kuaförlerden toplanıyor. Pekala ülkemizde durum ne?
Özetle L-Sistein temel olarak laboratuvarlarda üretilip gıdalara eklenir ancak insan saçı da bu noktada bu hususun yerine geçebilir ve besinlerin içinde kendine yer bulabilir. Bizlerin ise tükettiğimiz yiyeceğin içinde bir laboratuvar eseri mü ya da insan saçı mı olduğunu ayırt etmesi neredeyse imkansızdır.
Domuz kılları konusunda da Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kendi sitesinde, domuzdan üretilen L-Sistein’in ülkemize girişinin yasak olduğu tabir edilmekte.
Yine gıdaların üzerinde E910, E920 ve E921 kodlarının olup olmadığına bakılabilir ve eğer bu kodlar bulunuyorsa, o eser L-Sistein içeriyor demektir.
